โครงการวิจัยภาพอนาคตและลักษณะคนไทยที่พึงประสงค์

ชื่อโครงการ :

โครงการวิจัยภาพอนาคตและลักษณะคนไทยที่พึงประสงค์

แหล่งทุน :

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา

ปีที่ดำเนินโครงการ :

2545

รายละเอียด :

โครงการวิจัยภาพอนาคตและคุณลักษณะของคนไทยที่พึงประสงค์ (สถาบันอนาคตศึกษาเพื่อการพัฒนา, 2546) ให้ทุนสนับสนุนโดยสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ มีวัตถุประสงค์เพื่อประมวลและวิเคราะห์ปัจจัยขับเคลื่อนสังคมไทยในอนาคต สภาพสังคมไทยในสองทศวรรษหน้า สภาพอนาคตสังคมไทยที่พึงประสงค์ในสองทศวรรษหน้า  เพื่อศึกษาสังเคราะห์วิเคราะห์และนำเสนอคุณลักษณะคนไทยที่พึงในกลุ่มเด็กและเยาวชน (0-20 ปี) ครอบคลุม 5 ด้าน คือ ร่างกาย จิตใจ ความรู้ ทักษะ และลักษณะชีวิต วิธีวิจัยใช้การศึกษาข้อมูลงานวิจัย ตำราและวารสารทางวิชาการทั้งในและต่างประเทศ สรุปผลการศึกษาจำแนกเป็น 4 ส่วน ดังนี้

ส่วนที่ 1 ปัจจัยขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงสังคมไทยในสองทศวรรษหน้า คือ 1) ปัจจัยภายนอก ได้แก่ ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีขั้นสูง การแพร่กระจายและเข้าถึงข้อมูลข่าวสารสนเทศ การแข่งขันรุนแรง การเพิ่มบทบาทและความสำคัญของความรู้ในสังคม การเชื่อมโยงเป็นเครือข่าย การขยายตัวกระแสประชาธิปไตย การแพร่กระจายของวัฒนธรรมต่าง ๆ ในโลก การตื่นตัวด้านอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และแสวงหาการเติมเต็มในจิตใจ และ 2) ปัจจัยภายใน ได้แก่ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2540 วิกฤตคุณธรรมจริยธรรม การเปลี่ยนโครงสร้างประชากร การปฏิรูปการศึกษา และการปฏิรูปสุขภาพ

ส่วนที่ 2 ภาพสังคมไทยในสองทศวรรษหน้า 3 ด้าน คือ 1) ภาพอนาคตด้านเศรษฐกิจ คือ การแข่งขันทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศทวีความรุนแรงขึ้น ภาคบริการขยายตัวสูง ภาคอุตสาหกรรมปรับสู่การใช้เทคโนโลยีผลิตขั้นสูง ว่างงานในกลุ่มแรงงานไร้ฝีมือจนถึงผู้บริหารระดับกลาง และความเหลื่อมล้ำระหว่างเมืองกับชนบทขยายตัว 2) ภาพอนาคตด้านสังคม ได้แก่ สังคมที่มีความเป็นเมืองและเป็นสากลมากขึ้น สังคมที่การคอรัปชั่นกระทำได้ยากขึ้น สังคมที่ตระหนักเรื่องสิทธิมนุษยชน สังคมที่ให้ความสำคัญด้านสิ่งแวดล้อม และสังคมที่มุ่งเรียนรู้มากขึ้น 3) ภาพอนาคตด้านการเมือง คือ ไทยอยู่ใต้อิทธิพลการจัดระเบียบโลกใหม่ด้านการค้า การเมืองเป็นประชาธิปไตยสูงขึ้น และการเมืองที่โปร่งใสมากขึ้น

ส่วนที่ 3 ภาพสังคมไทยที่พึงประสงค์ในสองทศวรรษหน้า ประกอบด้วย สังคมที่มีประสิทธิภาพ  สังคมที่มีความรู้เป็นฐานมีปัญญาเป็นแกนพัฒนา มีเอกภาพในความหลากหลาย ให้ความสำคัญต่อสิ่งแวดล้อม ภูมิใจความเป็นไทย เน้นชุมชนวิถี และมีคุณธรรมจริยธรรม

ส่วนที่ 4 คุณลักษณะของคนไทยที่พึงประสงค์ 1) มิติด้านร่างกาย คือ มีร่างกายสมบูรณ์แข็งแรง มีการพัฒนาร่างกายและสติปัญญาสมบูรณ์ตามเกณฑ์ในแต่ละช่วงวัย 2) มิติด้านจิตใจ คือ รู้จักและเข้าใจตนเอง เข้าใจความรู้สึกผู้อื่น เข้าใจการเปลี่ยนแปลงและสภาพแวดล้อมรอบตัวอย่างดี 3) มิติด้านความรู้ คือ รู้ลึกในแก่นสาระวิชา รู้รอบตัวเชิงสหวิทยาการ และรู้ไกลสามารถคาดการณ์อนาคต และ 4) มิติด้านทักษะความสามารถ คือ มีทักษะคิด ทักษะสื่อสาร ทักษะภาษาต่างประเทศ ทักษะใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ทักษะทางสังคม ทักษะการอาชีพ ทักษะทางสุนทรียะ และทักษะการจัดการที่ดี